2025 NECO HAUSA: NECO Hausa (Hausa Language) 2026 Legit Ans. (3509)

(3a) 

 "gaba" tana nufin sauti ko sauti da ake furtawa a matsayin wani ɓangare na kalma. Ana iya fahimtar ta a matsayin "sylable" a Turanci. 

(3b)

(i)Ma-ka-ran-ta: Kalmar "makaranta" tana da gaba huɗu: Ma, ka, ran, ta.

(ii)Ci-ka-ka-riya: Kalmar "cikakakariya" tana da gaba huɗu: Ci, ka, ka, riya.

(iii)Sa-na-'ar-wa: Kalmar "sana'arwa" tana da gaba huɗu: Sa, na, 'ar, wa.

(iv)Ta-ra-ya-ya: Kalmar "tarayaya" tana da gaba huɗu: Ta, ra, ya, ya.

(4a)

A nahawu, suna (noun) kalma ce da ake amfani da ita don kiran mutum, wuri, abu, dabba, ko ra'ayi. 

(4b) 

(i)Sunan Yanka: Wannan kalma ce ta nahawu mai nuna lakabi fitacce, kebantacce ga mai shi ko dai na mutum ko na wuri.

Misalai:

Buba, Binta, Katsina.

(ii)Sunan Jama'a; Wannan suna ne da ake amfani da shi ga kowane irin mutum, wuri, ko abu gabaɗaya, ba tare da kebancewa ba.

Misalai:

Mutum, gari, tebur.

(6)

Zo, harmattan, kuma dawo da fararen shamuwa

Don su hadiye kaska da ke addabar shanu na

Waɗannan ranakun damina masu ƙura ne kawai ke haifar da tsetse

Kudaje masu ruri da watsewar garken shanu na masu zaman lafiya.

Zo, kai iskar Uguru mai sanyi

Wadda ke sanya ni rawar sanyi

Kuma in nannaɗe hannu na a wuyan na

Tun da daɗewa ban lura da kai ba.

Sai dai a halin yanzu da kake busawa

Idan ka zo ka tafi

Za mu tashi mu fuskanci wata sabuwar shekarar noma

Daga gefen murhu da aka jera da itace

Busassu kamar tukwane da aka gasa na yumbu

A shirye don fuskantar fari marar adadi na ruwan sama

Shekaru da shekaru kafin su sake karyewa.

(7)

Hukumar Jarrabawa ta Kasa (NECO) gwamnatin Tarayyar Najeriya ce ta kafa ta a shekarar 1999. Daga cikin ayyukan da aka dora wa Hukumar akwai gudanar da Jarrabawar Babbar Takardar Shaidar Makarantar Sakandare (SSCE) ga ɗaliban makaranta (na cikin gida) da kuma ɗalibai masu zaman kansu (na waje). Jarrabawar SSCE ta cikin gida tana gudana a watan Yuli ko Agusta yayin da jarrabawar ta waje ke gudana a watan Nuwamba ko Disamba na kowace shekara. Hukumar ta fara gudanar da waɗannan jarrabawa a shekarar 2000 ta amfani da manhajar karatu da Hukumar Bincike da Ci Gaban Ilimi ta Najeriya (NERDC) ta shirya.

Ma'aikatar Ilimi ta Tarayya ce ta ƙaddamar da sabon Tsarin Karatu na Ilimin Sakandare a ranar 14 ga Maris, 2011. Dangane da haka, sabon manhajar SSCE da aka kirkira zai fara aiki a watan Satumba na 2011, farawa da shekara ta farko ta babbar makarantar sakandare da kuma rukunin farko na masu riƙe da Takardar Shaidar Ilimin Farko. Wannan tsarin aiwatarwa ya kasance mai tsari ta hanyar shekara ta 2 zuwa shekara ta 3 har sai an kawar da tsohuwar SSCE a hankali. Rukunin farko sun kammala karatunsu tun watan Yuni na 2014.

(9a)

Sarautar gargajiya na nufin tsarin mulki ko shugabanci wanda aka gada daga kaka da kakanni, kuma ya dogara ne akan al'adu da ka'idojin gargajiya na wata al'umma ko kabila. Sarakunan gargajiya suna taka muhimmiyar rawa wajen kiyaye al'adu, zaman lafiya, da kuma al'amuran addini a cikin al'ummarsu.

(9b)

(i) Waziri: Waziri shine babban mai ba da shawara ga Sarki, kuma yana da alhakin gudanar da harkokin mulki da yawa a masarautar, kamar su harkokin kudi, shari'a, da kuma gudanar da ayyukan yau da kullum.

(ii) Zagi: Zagi shine mai shela ko mai gabatar da sako a masarautar. Yana da alhakin sanar da jama'a dokoki, sanarwa, da kuma kiran taro. Har ila yau, zagi na iya zama mai nishadantarwa ko mai yabon sarki da manyan mutane.

(iii) Alkali: Alkali shine mai shari'a a masarautar. Yana da alhakin sauraron shari'o'i da yanke hukunci bisa ga shari'ar Musulunci ko kuma al'adu da ka'idojin gargajiya na masarautar.

(iv) Jakadiya: Jakadiya mace ce mai muhimmanci a fadar Sarki, galibi tana da alaƙa da matan sarki ko kuma tana da alhakin wasu ayyuka na musamman a cikin gida ko kuma a fadar. Tana iya zama mai ba da shawara ga matan sarki ko kuma mai gudanar da wasu al'amuran mata a masarautar.

(10a)

Karin magana zance ne a dunkule ko a karye, wacce aka tsakaita ta, ta hanyar karya magana, wacce ake fada yau da gobe domin isar da sakon hikima da hankalta ga wanda aka fadamawa a cikin harshen Hausa. A takaice, karin magana magana ce ta hikima da ake amfani da ita don isar da darasi ko gaskiya a takaice da kuma nuna fasahar magana. 

(10b)

(i)"Da abun ne an raba niƙa da akuya." ; Wannan yana nufin cewa kowane abu yana da nasa mai shi ko kuma wanda ya cancanta da shi, kuma bai kamata a yi wa mutum aikin da bai dace da shi ba. 

(ii)"Zama wuri ɗaya tsautsayi, in ji kifi."; Wannan yana nuna muhimmancin motsi da kuma cewa zama a wuri guda na iya haifar da haɗari ko koma baya. 

(iii)"Cin danƙo har da su kaza." ; Wannan yana nufin cewa idan wani abu ya shafi kowa, kowa zai yi haƙuri da shi. 

(iv)"A koyaushe ba a rasa nono a ruga." ;Wannan yana nufin cewa ba a rasa taimako ko alheri a wajen mutanen kirki.

(12)

Rayuwar Zinatu da Rahma a jami’a ta bambanta sosai a cikin littafin “Abin Da Kamar Wuya.” Zinatu ta kasance daliba mai sanin yakamata, mai tsoron Allah da kuma mai gaskiya a duk ayyukanta. Ta mayar da hankali sosai wajen karatu kuma bata yarda da shiga harkokin da za su iya bata mata suna ko kawo mata cikas ba. Haka kuma, Zinatu ba ta son shiga cikin tarukan da ba su da amfani ko zaman banza, tana da rikon addini da tarbiyya mai kyau.

A daya bangaren kuma, Rahma ta bambanta da Zinatu saboda ita tana da son yin shagala, tana bin abokai da saukin yarda da shawarwari, tana yawan halartar taruka da nishadi da kuma yin abubuwan da ba su dace da tarbiyya ba. Rahma ba ta mayar da hankali sosai wajen karatu kamar Zinatu, kuma tana da rauni wajen tsayawa kan gaskiya da kare kanta daga munanan abokai ko dabi'u na banza.

Saboda haka, bambanci tsakanin rayuwar Zinatu da Rahma a jami’a shi ne: Zinatu ta fi tsare mutuncinta, ta fi mai da hankali ga karatu da addini, yayin da Rahma ke yawan shagala da bin abokai da halartar abubuwan da ba su dace ba da kuma rashin tsayawa kan gaskiya.

(13)

A cikin littafin “Turmin Danya” na Katsina S.I., Alhaji Gabatari ya shahara wajen gudanar da harkokin sumogal da kwangila ta hanyar amfani da dabaru da shisshigi a cikin al’umma da gwamnati. Yana samun manyan kwangiloli ne ta hanyar amfani da cin hanci da rashawa, inda yake biyan jami’an gwamnati kudi don su ba shi kwangila ko su rufe masa ido idan ya aikata laifi. Bayan ya samu kwangila, Alhaji Gabatari baya cika ka’idojin kwangilar; yana rage inganci da adadin kayan da ake bukata, yana kokarin kashe kudin da yawa a rubutu, amma a aikace ba ya cika alkawari. Idan har aka sami bincike ko matsala, yana amfani da kudinsa da shahararsa wajen shawo kan jami’an tsaro ko kotu domin a rufe masa laifi ko a wanke shi.

A bangaren sumogal kuwa, Alhaji Gabatari yana hada kai da wasu masu aikata laifi da ‘yan daba wajen shigo da kaya ba tare da biyan haraji ko bin doka ba. Yakan keta iyaka da kaya da aka haramta ko kuma ya shigo da kaya fiye da adadin da doka ta kayyade. Hakanan, yana amfani da jami’an kwastam ko masu kula da iyaka ta hanyar ba su kudi domin su rufe masa ido. Hakan ya sa Alhaji Gabatari ya tara dukiya sosai cikin gaggawa, har ya samu matsayi da karfi a cikin al’umma, duk da cewa hanyoyin da yake bi suna cutar da tattalin arziki da ci gaban kasa. Wannan ya nuna cewa Alhaji Gabatari mutum ne mai dabara, amma ba mai tsoron Allah ko kishin kasa ba, domin yana amfani da damarsa ne wajen cutar da 'copied from e x a m p l a z a s . c o m free' wasu don amfanuwa da kansa.